Dr Alicja Mikołajczyk z Wydziału Chemii UG znalazła się w prestiżowym gronie 12 naukowczyń i naukowców powołanych do Rady Doradczej ds. Naukowych Międzynarodowego Programu Nauk Podstawowych (IBSP) UNESCO. IBSP wspiera globalną współpracę w zakresie nauk podstawowych, promując rozwój wiedzy, innowacji i edukacji naukowej dla zrównoważonego rozwoju. Członkowie Rady, wybierani na dwuletnie kadencje, doradzają strategicznie w obliczu globalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatu czy kryzysy zdrowotne.
Rada Doradcza ds. Naukowych IBSP UNESCO, jako komitet doradczy kategorii V, opracowuje opinie dla Dyrektora Generalnego UNESCO w zakresie strategii i polityk związanych z naukami podstawowymi i edukacją naukową, w tym w kwestiach związanych ze współpracą interdyscyplinarną, budowaniem partnerstw czy upowszechnianiem wiedzy, proponuje modyfikacje programu IBSP, wspiera inicjatywy krajowe, regionalne i międzynarodowe oraz dba o spójność działań z innymi programami UNESCO (m.in. IGCP, IHP, IOC, MAB, MOST) i komitetami etycznymi (IBC, COMEST, IGBC). Do podstawowych celów Rady należy niwelowanie nierówności w dostępie do wiedzy i infrastruktury badawczej - to forum realnego wpływu na agendę międzynarodową i budowanie mostów między krajami, dyscyplinami i sektorami.
- Powołanie do Rady Doradczej Międzynarodowego Programu Nauk Podstawowych (IBSP) UNESCO traktuję jako wyjątkową możliwość współtworzenia globalnej strategii rozwoju nauk podstawowych i edukacji naukowej - obszarów kluczowych dla budowania odporności społecznej i technologicznej Europy i świata - mówi dr Alicja Mikołajczyk. - To ogromny zaszczyt, ale również zobowiązanie. Nauki podstawowe stanowią fundament innowacyjności i odpowiedzialnych decyzji - od transformacji cyfrowej i zdrowia publicznego po zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo chemiczne i odpowiedź na kryzys klimatyczny. Wierzę, że doświadczenie i potencjał Uniwersytetu Gdańskiego - jako uczelni otwartej na współpracę międzynarodową i zaangażowanej w rozwój nauk podstawowych - mogą istotnie wspierać realizację tej misji na poziomie zarówno krajowym, jak i globalnym. Ponadto potencjał wspólnego działania, oparty na zaangażowaniu Jego Magnificencji Rektora, prof. dr. hab. Piotra Stepnowskiego, oraz Pani Prodziekan Wydziału Chemii ds. Nauki i Umiędzynarodowienia, dr hab. Anny Białk-Bielińskiej, prof. UG, stwarza przestrzeń do współpracy w zakresie wzmacniania roli nauk podstawowych, międzynarodowych projektów edukacyjnych i wspierania polityk opartych na wiedzy - zarówno w wymiarze regionalnym, jak i globalnym.
W swojej pracy badawczej dr A. Mikołajczyk specjalizuje się w nowoczesnych metodach projektowania i oceny ryzyka chemicznego i materiałowego - zwłaszcza dla nanomateriałów oraz zaawansowanych innowacyjnych chemikaliów. Zamiast korzystać z tradycyjnych ścieżek eksperymentalnych, przenosi proces projektowania substancji chemicznych i innowacyjnych materiałów do przestrzeni wirtualnej, wykorzystując zaawansowane metody sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego, modelowania molekularnego oraz chemii kwantowej. Dzięki temu możliwe jest nie tylko przewidywanie właściwości i ryzyka nowych substancji na bardzo wczesnym etapie, ale też znaczące skrócenie czasu i kosztów badań oraz ograniczenie testów in vitro i na zwierzętach. Dr Alicja Mikołajczyk z powodzeniem stosuje te narzędzia w ocenie ryzyka chemicznego oraz w cyfrowej transformacji przemysłu chemicznego i materiałowego, wspierając wdrażanie innowacji przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa i zgodności regulacyjnej.
- Jako adiunktka w Zespole prof. Tomasza Puzyna w Pracowni Chemoinformatyki Środowiska UG oraz współwłaścicielka firmy QSAR Lab, będącej spółką typu spin-off Uniwersytetu Gdańskiego, prowadzę badania łączące nauki podstawowe z zastosowaniami przemysłowymi i regulacyjnymi w duchu cyfrowej transformacji i zrównoważonego rozwoju - wyjaśnia dr A. Mikołajczyk. - Moje badania wpisują się w Kluczowe Technologie Wspomagające EU (ang. Key Enabling Technologies, KET), stanowiące fundament innowacyjności przemysłowej w Europie, są także ściśle związane z realizacją założeń Safe and Sustainable by Design (SSbD) - nowego paradygmatu projektowania materiałów i chemikaliów zgodnych z wymogami środowiskowymi, społecznymi i ekonomicznymi, w tym z założeniami Europejskiego Zielonego Ładu. Swoją pracę staram się wykonywać z przekonaniem, że nauka musi służyć ludziom i odpowiadać na wyzwania współczesnego świata i przemysłu.
Celem dr A. Mikołajczyk jest stworzenie pomostu między zaawansowaną analityką danych i sztuczną inteligencją a potrzebami przemysłu i społeczeństwa - tak, aby proces projektowania substancji i oceny ryzyka był nie tylko bardziej efektywny, ale również bardziej etyczny i dostępny. Swoje podejście, łączące wiedzę akademicką z doświadczeniem komercyjnym i praktyką międzynarodową - w tym w projektach finansowanych przez Komisję Europejską (Horyzont 2020, Horyzont Europa) oraz krajowe instytucje grantowe - rozwija w strukturach Uniwersytetu Gdańskiego, gdzie w ramach Wydziału Chemii stara się inspirować interdyscyplinarne kształcenie i popularyzację nauki, łącząc rolę naukową, dydaktyczną i przedsiębiorczą z troską o zrównoważony rozwój.
Za swoje działania dr Alicja Mikołajczyk otrzymała wiele prestiżowych nagród, m.in. nagrodę naukową przyznaną podczas konferencji ChinaNanomedicine 2023: Nanomedicine Discovery and Translation, nagrodę Rising Star in Material Science 2023 oraz stypendium 24. edycji programu L’Oréal-UNESCO Dla Kobiet i Nauki.
Członkowie Rady Doradczej ds. Naukowych IBSP UNESCO powoływani są w uznaniu własnych osiągnięć, a nie jako przedstawiciele instytucji - co dodatkowo podkreśla rangę i odpowiedzialność tej funkcji. Pani Doktor serdecznie gratulujemy i życzymy owocnej pracy!
