Narodowy Program Rozwoju Humanistyki ogłosił wyniki I rozsztrzygnięcia w 14. edycji konkursu Uniwersalia 2.2. Wśród dziewięciorga laureatów znalazło się dwoje naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego. Dr Barbara Brzezicka z Instytutu Filologii Romańskiej Wydziału Filologicznego dokona przekładu i analizy naukowej książki Elisabeth de Fontenay, natomiast dr Filip Rogalski z Instytutu Antropologii Wydziału Historycznego przybliży polskim czytelnikom prace Philippe’a Descoli.
W ramach modułu Uniwersalia 2.2 finansowanie mogą uzyskać wieloletnie projekty dotyczące edycji w języku polskim najważniejszych dzieł światowej humanistyki, w celu wprowadzenia ich do polskiego obiegu kulturowego. Maksymalny okres realizacji dofinansowanego projektu to 60 miesięcy.
Głównym celem projektu dr Barbary Brzezickiej jest przygotowanie polskiego przekładu Le silence des bêtes: La philosophie à l'épreuve de l'animalité - roboczy polski tytuł to „Milczenie zwierząt. Filozofia wobec doświadczenia zwierzęcości” - przełomowej pracy wybitnej francuskiej filozofki Elisabeth de Fontenay. W oryginale książka ukazała się w 1998 r., kiedy formowały się fundamenty humanistyki nieantropocentrycznej, a zagadnienia związane z podmiotowością zwierząt dopiero wchodziły w obszar zainteresowań nauki. Z tego powodu publikacja przekładu po blisko trzydziestu latach wymagać będzie zastosowania aparatu krytycznego: opatrzenia jej przypisami oraz obszernym wstępem naukowym, wskazującym na istotne dla powstania pracy konteksty historyczne i kulturowe oraz objaśniającym kluczowe dla refleksji de Fonatnay kategorie i prekursorski charakter jej rozpoznań.
Celem projektu realizowanego przez dr Filipa Rogalskiego jest tłumaczenie i opracowanie naukowe dwóch książek Philippe'a Descoli, pod roboczymi tytułami „Włócznie zmierzchu” (wyd. oryg. 1993) oraz „Poza naturą i kulturą” (wyd. oryg. 2005). Philippe Descola (ur. 1949) jest jednym z czołowych współczesnych antropologów społecznych. Pracę naukową rozpoczynał jako etnolog, badacz ludu Achuar z Amazonii ekwadorskiej. W swoich badaniach m.in. podważył dominujące w latach 1970-1980 przekonanie, jakoby kultury amazońskie były wynikiem jedynie adaptacji człowieka do otoczenia. Książka „Włócznie zmierzchu” łączy opis etnograficzny, analizy teoretyczne i refleksyjny opis przeżyć terenowych autora i jego żony, Anne-Christine Taylor, również wybitnej antropolożki.
Od lat 90. XX w. Phillippe Descola rozwija autorską, ogólno-antropologiczną teorię różnorodności kulturowej, pomijającą rozróżnienie na naturę i kulturę. Jego propozycja teoretyczna polega na wyróżnieniu czterech ustrojów ontologicznych (animizm, totemizm, naturalizm i analogizm), określających sposób, w jaki różne ludy porządkują podobieństwa i różnice między sobą a swoim otoczeniem. „Poza naturą i kulturą” zawiera główny wykład tej koncepcji.
W ramach projektu dr Filip Rogalski wykona tłumaczenie książki „Poza naturą i kulturą” oraz opracowanie naukowe obu przekładów. Tłumaczenia „Włóczni zmierzchu” podejmie się pani Katarzyna Marczewska.
Oprac. DR/CKiP
